Z ogromnym zdziwieniem, czy wręcz przerażeniem przeczytaliśmy dzisiaj kilka artykułów dotyczących zabytku uznanego za Pomnik Historii – Zamku, parku i starej zabudowy miejskiej w Kórniku-Bninie niedaleko Poznania.

Kórnik'2010
Kórnik’2010

Tytuł: „Autostradą przez Wawel. Możliwe? Tak. Na razie przez Kórnik” jest na tyle zaskakujący, że koniecznie trzeba ten artykuł przeczytać dokładnie, aby stwierdzić, jak nasze prawo może dać potencjalnym „chętnym” narzędzie do niszczenia nawet pomników historii i ich bezpośredniego otoczenia.

Krótki cytat z powyższego artykułu wyjaśni istotę sprawy: „Wyobraźmy sobie, że wbrew konserwatorowi miejskiemu i wbrew dyrekcji Zamku Królewskiego na Wawelu – spychacze wjeżdżają na Wawel i robią, co chcą. Na przykład deptak, albo autostradę, albo pływalnię publiczną. I że to jest legalne, bo „specustawa autostradowa” sprzed lat kilku nie daje możliwości odwołania od administracyjnej decyzji starosty o wywłaszczeniu dowolnego podmiotu prawnego w celu przeprowadzenia publicznej drogi (jakiejkolwiek, nie tylko autostrady – tu wystarczy dowolny pretekst!). Dodam, że urząd konserwatorski nie ma tu prawa weta nawet w przypadku obiektów szczególnie chronionych.

I otóż tak właśnie za dwie chwilę (a to oznacza, kto wie, zaledwie kilka dni) może się stać z małym wielkopolskim „Wawelem” – zespołem rezydencjonalnym w Kórniku pod Poznaniem.

Miasteczko Kórnik jest tym dla Poznania, czym Wilanów dla Warszawy, prawie tym samym czym dla Krakowa Wawel, a na pewno więcej – niż dla Krakowa Niepołomice czy Pieskowa Skała. Dla polskiego świata naukowego jest zaś tym niemalże, czym Ossolineum. Zamek Kórnicki nie tylko posiada historyczne, niezniszczone przez komunę wnętrza, a w nich nierozproszone zbiory sztuki, ale i jedną z najcenniejszych Bibliotek w Polsce, do której pielgrzymują naukowcy z całego kraju. Otacza go niezmieniony pod względem obszaru romantyczny park, stykający się z rynkiem (dziś: Plac Niepodległości), którego południowa pierzeja, rząd czterech kamieniczek, należała i należy do założenia zamkowego. Przy rynku stoi stary gotycki (przebudowywany w XVIII i XIX wieku) kościół – dawna kolegiata.

Cały ten zespół, według wytyczonych precyzyjnie granic, uznany został rozporządzeniem Prezydenta RP z 2011 roku za Pomnik Historii, co nadaje mu najwyższą z możliwych rangę w klasyfikacji obiektów zabytkowych na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Obok tego zespołu istnieją dwa cudowne (jeszcze) małe miasteczka: Kórnik i Bnin, rozdzielone wspomnianym zamkiem i parkiem”.

Kórnik'2010
Kórnik’2010

Zachęcamy więc do lektury kolejnego artykułu „Zamek w Kórniku pod Poznaniem zagrożony. Co się stanie z wielkopolskim „Wawelem”? PODPISZ PROTEST” i podpisania protestu dostępnego już na stronie: http://www.citizengo.org/pl/signit/15113/view:

Unikatowemu zespołowi Zamku, parku i starej zabudowy miejskiej w Kórniku-Bninie grożą nieodwracalne zmiany, mimo że zespół ten uznany został przez Prezydenta RP za Pomnik Historii – a więc otrzymał najwyższą z możliwych w Polsce klasyfikację w hierarchii obiektów zabytkowych.

Wady prawne obecnej ustawy uniemożliwiają skuteczną ochronę Pomnika Historii przez służby konserwatorskie. Okazuje się bowiem, że korzystając z tzw. potocznie „ustawy autostradowej”, można w Polsce zniszczyć każdy zabytek.

Dlatego odwołujemy się do autorytetu najwyższych władz państwowych i samorządowych, a zarazem do opinii publicznej, jak i do wszystkich mających na sercu zachowanie narodowego dziedzictwa o podjęcie działań skutkujących zaniechaniem planowanych prac w obszarze chronionym w granicach Pomnika Historii w Kórniku, a jednocześnie o szybkie podjęcie inicjatywy ustawodawczej w celu naprawienia istniejących błędów i niedostatków obowiązującego prawa.

Ten dramatyczny apel wystosowujemy w Wigilię Bożego Narodzenia, ponieważ procedura zezwalająca na ingerencję w zabytek uruchomiona została w ten sposób, że informacje o niej dotarły do nas (drogą nieoficjalną) dopiero tuż przed świętami, a decyzje administracyjne (nieodwracalne według prawa!) mogłyby teoretycznie zapaść nawet tuż przed Nowym Rokiem.

Aktualizacja 26.12.2014 19:09 – W ciągu kilku godzin petycję podpisało już ponad 500 osób:

W ciągu kilku godzin petycję podpisało już ponad 500 osób:
W ciągu kilku godzin petycję podpisało już ponad 500 osób:

Zachęcamy też do wysłania poparcia dla postulatów wyrażonych w piśmie Dyrektora Biblioteki Kórnickiej PAN do Prezydenta RP i wielu innych instytucji, równolegle na dwa adresy mailowe:
sekretariat@ptpn.poznan.pl oraz kpan@bkpan.poznan.pl.
Wystarczy krótkie oświadczenie: „Wyrażam solidarność z LISTEM OTWARTYM W OBRONIE POMNIKA HISTORII – ZESPOŁU ZAMKU I KOLEGIATY W KÓRNIKU– wystosowanym przez Przewodniczącego Komisji Historii Sztuki PTPN w dniu 24 grudnia 2014”.

Kórnik"2010
Kórnik”2010

Aktualizacja 27.12.2014 – w artykule: „Zbudują nową drogę. Przez Pomnik Historii?” czytamy m.in. „Nowa droga bez zgody
Projekt przewiduje wyłączenie rynku z ruchu drogowego i poprowadzenie tam deptaków. Ruch drogowy ma zostać wprowadzony na obrzeża rynku, tuż za kamienice południowej pierzei należące do zespołu zamkowego. Nowy trakt ma prowadzić pomiędzy zamkiem a Rynkiem, łącząc ulice Średzką i Zamkową.
Nie informując władz Biblioteki Kórnickiej PAN, wszczęto już procedurę wywłaszczenia terenu pod drogę. Jesienią wytyczono też trakt pieszy, kończący się na razie na ścianie zabytkowej kamieniczki, która wedle zamiarów włodarzy miasta ma zostać zburzona.

My w pełni popieramy treści zawarte w piśmie/liście otwartym  Dyrektora Biblioteki Kórnickiej PAN, jednak dodatkowo zwracamy uwagę na fakt, że problematyka ochrony dziedzictwa kulturowego w Polsce, a zabytków w szczególności, wymaga pilnych uregulowań i rozwiązań systemowych gwarantujących zabytkom w bardzo wielu wypadkach w ogóle przetrwanie. Wypracowanie spójnych zasad zarządzania i  rozdziału środków finansowych na ochronę zabytków, ale przede wszystkim stworzenie koncepcji docelowych funkcji wielu obiektów zabytkowych i możliwości ich późniejszego samofinansowania to zagadnienia niemogące dłużej czekać.  Konieczność dostosowania polskiego prawa tak, aby przypadki takie jak zagrożenie dla Kórnika nie były w ogóle możliwe to także zadanie wymagające niezwłocznego podjęcia i rozwiązania.

Czy rok 2015 będzie można uznać dla zabytków w Kórniku, ale też dla wielu zabytków w całej Polsce pilnie wypatrujących jakiejkolwiek pomocy, rokiem pomyślnym? Zobaczymy… Pewnym optymizmem nastraja fakt, że kiedy aktualizujemy ten wpis, petycję podpisało już (a to dopiero drugi dzień akcji) 1595 osób. Zabytki i rola, jaką odgrywają we współczesnym społeczeństwie, docierają więc systematycznie do coraz większej ilości osób.

Zamek w Kórniku
Zamek w Kórniku

Aktualizacja 29.12.2014 – na stronie: „autostradą w Zamek cd.: jeszcze o „wielkopolskim Wawelu”” Pan Jacek Kowalski dodał dodatkowe wyjaśnienia, skąd tylko jeden cytat: „Kompleks zamku, parku i kościoła w Kórniku (do tego kompleksu należy także południowa pierzeja rynku, czyli Placu Niepodległości) zyskał w 2012 roku status Pomnika Historii – z precyzyjnie wytyczonymi granicami. Te granice oznaczają teren szczególnie chroniony, pod specjalną pieczą konserwatorską.

Niezależnie od tego, granice zespołu Zamku i Parku są też granicami gruntu należącego do Polskiej Akademii Nauk, w zarządzie trzech instytutów PAN; tym fragmentem, o który nam tutaj chodzi, gospodarzy Biblioteka Kórnicka PAN.

Ponadto niezależnie od tego, czy poszczególne budynki stojące przy rynku Kórnickim (Placu Niepodległości), zostały wpisane do rejestru zabytków, czy też nie (a stoją tutaj i zabytkowe, i niezabytkowe), chroniony jest układ urbanistyczny i generalny charakter zabudowy, a zatem gabaryty budynków, linia pierzei etc.

A warto i trzeba przeczytać całość powyższego tekstu.

Aktualnie (29.12.2014 godzina 16:12) pod petycją podpisały się już 3103 osoby.

Dzisiaj na stronie UM Kórnik pojawiła się: „Informacja w związku z doniesieniami prasowymi – „Budowa drogi przez tereny Polskiej Akademii Nauk”„, według której wszystko było konsultowane i otrzymało pozytywne opinie, fragment poniżej:

W związku z doniesieniami prasowymi na temat działań Urzędu Miejskiego w Kórniku w zakresie przeprowadzenia inwestycji komunikacyjnych w obrębie nieruchomości zarządzanych przez Polską Akademie Nauk informujemy, że koncepcja, której dotyczą te działania, była wielokrotnie konsultowana zarówno z władzami Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, wszystkimi dyrektorami placówek PAN w Kórniku, władzami Fundacji Zakłady Kórnickie oraz urzędami konserwatorskimi na szczeblu powiatowym jak i wojewódzkim.

Jednocześnie należy podkreślić, że starania o pozwolenie na budowę procedurą tzw. „specustawy” dotyczą bezpiecznego dojścia do zamku oraz kilkudziesięciometrowego odcinka drogi biegnącej przez teren obok miejsca sprzedaży roślin. Jeśli chodzi o budowę drogi, to przebiegać ma ona przez teren w większości niezabudowany (jedynym istotnym budynkiem leżącym na terenie potencjalnego przebiegu drogi jest przestarzała trafostacja). W ramach projektu ma być przebudowana między innymi instalacja wodociągowa dla zamku i inne media.

Kórnik'2010
Kórnik’2010

Aktualizacja 30.12.2014 – warto przeczytać kolejny artykuł „UMiG Kórnik: konserwator pozwala. Konserwator: nie pozwalam„, z którego zacytujemy optymistyczną wiadomość z ostatniej chwili:
Z OSTATNIEJ CHWILI — WAŻNA WIADOMOŚĆ
Szanowni Państwo!
Przed chwilą skontaktował się z nami Sz. Pan Jan Grabkowski, Starosta Powiatu Poznańskiego, zaniepokojony naszym pismem odnośnie planowanej przez Urząd Miasta Kórnika drogi, która miałaby przebiegać przez teren Pomnika Historii. Powiadomił nas, że zapoznał się z dokumentami dotyczącymi tej sprawy, znajdującymi się w biurze Powiatowego Konserwatora Zabytków. Jednocześnie, konstatując, że opinie konserwatorskie są w tej kwestii negatywne, oświadczył, że nie podejmie żadnej decyzji z nimi niezgodnej. Zarazem zapewnił o swojej trosce i sentymencie względem Pomnika Historii w Kórniku — której zresztą, o czym wiemy, wielokrotnie dawał wyraz, m.in. przeznaczając środki na konserwację ważnych obiektów znajdujących się w zbiorach Biblioteki Kórnickiej PAN.
Jacek Kowalski
Przewodniczący Komisji Historii Sztuki Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół nauk

Czy to jest już koniec sprawy i problemów Kórnika? – oby tak. Wszystkim, którzy podpisali petycję (a na ten moment jest ich ponad 4360) po przeczytaniu powyższych wiadomości serdecznie dziękujemy i zachęcamy do aktywności na rzecz obiektów zabytkowych w przyszłości. Postawy władz Kórnika nie będziemy komentować — każdy może to zrobić samodzielnie po zapoznaniu się z wszystkimi dostępnymi materiałami na ten temat. Cieszy nas powoli, ale konsekwentnie wzrastająca  aktywność społeczeństwa w obronie naszego wspólnego dziedzictwa. Pomniki historii, czy szerzej zabytki to nie tylko te często zaniedbane i nawet rozpadające się budynki, które mniej świadomym mieszkańcom naszego kraju często nawet przeszkadzają w dochodzeniu do zwykłej wygody parkowania czy spacerowania. To istotna cząstka naszej samoświadomości i odczuwania historii jako ważnej sfery naszego aktualnego życia.

Aktualizacja 31.12.2014 – dzisiaj opublikowany został artykuł: „„specustawą w Pomnik Historii”: KALENDARIUM AFERY KÓRNICKIEJ”  – warto spokojnie przejrzeć zestawienie faktów w tej sprawie.

Z naszej wycieczki w roku 2010 Kórnik na filmie:

Loading


Zostaw komentarz = Leave a comment

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.